ARABULUCULUK NEDİR?
Arabuluculuk, üçüncü kişinin tarafları bir araya getirerek müzakere edebilmelerini sağlayan ve aralarındaki iletişimi kolaylaştırdığı, çözüme ilişkin karar verme yetkisinin taraflarda kaldığı uyuşmazlığın barışçıl yolla çözülmesi sürecidir.
Arabuluculukta taraflar sürece başvuru, sürecin devam ettirilmesi, süreç sonunda bir anlaşmaya varılması konusunda tamamen serbesttir ve kararı kendileri verirler.
Arabuluculuk sürecinin sonunda tarafların anlaşması, süreç içerisinde birbirleriyle açıkça ve rahatça iletişim kurmalarına bağlıdır. İstenen iletişimin kurulması arabuluculuk sürecine güven duyulmasını gerektirmektedir. Bu nedenle arabuluculuk süreci tamamen gizlilikle yürütülmektedir. Görüşmeler süresince taraflarca ortaya konulan beyan, bilgi ve belgelerin gizli kalması ve bunların arabuluculuk süreci sonunda açılabilecek davalarda kendileri aleyhine kullanılamayacağı güvence altına alınmaktadır.
Taraflar gerek arabulucuya başvururken gerekse süreç boyunca eşit haklara sahiptirler.
Taraflar arasındaki güç dengesizlikleri tamamen arabuluculuk sürecinde bertaraf edilmektedir.
Bu süreçte arabulucu oturumlarda tarafsız ve bağımsız üçüncü kişi olarak yer almaktadır. Arabulucunun tarafsız ve bağımsız olması arabuluculuk sürecine hakim en temel ilkedir. Arabulucu uyuşmazlığın taraflarına karşı her zaman tarafsız olmalıdır.
Arabuluculuk süreci kontrolün tamamen taraflarda olduğu etkili çözümler bulabilen bir yöntemdir.
Mahkeme sürecinden farklı olarak arabuluculukta taraflar karar verme yetkisini ellerinde bulundurmakta, anlaşma şartlarını belirlemekte ve süreci etkileme imkanına her zaman sahip olmaktadır.
Arabuluculuk çözüm süreci dava sürecinden çok daha hızlı işleyen bir süreçtir.
Arabuluculuğun en temel prensibi tarafların ikisinin de kazanmasıdır. Kazan & kazan prensibi her iki taraf da karlı çıkmaktadır.
Ayrıca arabuluculuk sürecinde, dava açarken mahkemeye ödenen yargılama giderleri ve harçlar ödenmemektedir. Bu nedenle arabuluculuk yargılama yolundan çok daha ucuz bir çözüm yoludur.
ZORUNLU ARABULUCULUK NEDİR?
Bazı ihtilaflarla ilgili olarak dava açılmasından önce arabuluculuk müessesesine başvurulması kanun koyucu tarafından zorunlu kılınmıştır.
Ülkemizde iş davaları ve ticari davalar arabuluculuk dava şartı kapsamına alınmıştır.
İHTİYARİ ARABULUCULUK NEDİR?
İhtiyari arabuluculuk, arabulucuya gitme zorunluluğu olmamasına rağmen uyuşmazlığın çözümü için tarafların kendi iradeleri ile arabulucuya başvurmasıdır.
Üzerinde tasarruf edebilecekleri her türlü özel hukuk uyuşmazlıkları ihtiyari arabuluculuk kapsamındadır.
TİCARİ DAVALARDA ARABULUCULUK
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 5/a maddesine göre TTK’nın 4. maddesinde belirtilen tüm ticari davalar ile diğer özel kanunlarda yer alan ticari davalardan konusu bir miktar paranın ödenmesi olan olacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması dava şartı olup arabulucuya başvurmadan açılan ticari davalar esasa girilmeksizin usulden reddedilmektedir.
Ticari davalarda arabuluculuk süreci görevlendirme tarihinden itibaren altı hafta içerisinde sonuçlandırılır. Bu süre gerekli olduğunda iki hafta daha uzatılabilir.